چکیده:
تخریب پیشرونده یک پدیده غیر خطی است که از آسیب دیدگی قسمتی از سازه شروع شده و به کل سازه و تخریب کلی آن ختم می شود . لذا بررسی این پدیده در سازه های بلند مرتبه و بااهمیت، ضمن ایمن کردن آن باعث اطمینان از طراحی سازه نیز خواهد شد. در این مطالعه به بررسی تخریب پیشرونده در قاب مهار بندی شده هم محورمنظم و نامنظم در ارتفاع پرداخته شده است . تخریب پیشرونده معمولا در سازه به دلیل از بین رفتن یکی از عضو های اصلی در سازه که معمولا ستون مورد نظر می باشد، صورت می گیرد. با حذف ناگهانی یک ستون در سازه ، در گره ای که ستون از سازه حذف شده است، تغییر مکانی که ماهیت لرزه ای دارد به وجود می آید . این تغییر مکان به وجود آمده و همین طور باز توزیع نیرو، ناشی از حذف ستون بر روی دیگر المان ها در تحلیل دینامیکی مورد نظر است. بررسی می شود که ستون های کناری ستون حذف شده توانایی تحمل بار توزیع شده را دارند یا پس از توزیع بار بر روی ستون ها بر اثر کمانش و گسیختگی از بین می روند. برای این منظور شش مدل که شامل سه مدل قاب نامنظم بادبندی شده و سه مدل قاب منظم بادبندی شده در ۵و ۱۰و ۱۵ طبقه، مدل شده و سپس مطالعات موردی روی ستون های حذف شده صورت می گیرد . در این حالت تغییر مکان های دینامیکی بدست آمده و توزیع بار و بررسی پتانسیل تخریب پیشرونده بر روی سازه مورد بررسی قرار می گیرد. روند انجام آنالیز استاتیکی و دینامیکی غیر خطی در سازه با استفاده از نرم افزار 2000 SAP بیان می گردد. مبنای بار گذاری و تحلیل سازه با توجه به آیین نامه 2009 UFC می باشد. نتایج بدست آمده از آنالیز نشان می دهدکه در آنالیز دینامیکی پتانسیل تخریب پیشرونده ، در قاب های نامنظم در ارتفاع برای حذف یک ستون، پایین ارزیابی می شود. توزیع بار بعد از حذف ستون در همه ستون ها صورت می گیرد و مختص به ستون های کناری ستون حذف شده و ستونی خاص نمی باشد. در قاب منظم توزیع بار بعد از حذف ستون فقط مختص به ستون - های بادبندی شده می باشد. تغییر مکان جانبی در قاب های نامنظم به علت حذف ستون و بعد از حذف آن، در مقایسه با قاب های منظم بسیار کم است. با توجه به بررسی قاب ها در آنالیز استاتیکی غیر خطی ملاحظه می شود که ضریب افزایش بار ۲ در حالت استاتیکی غیر خطی ضریب بسیار بزرگ و محافظه کارانه می باشد. آیین نامه UFC پیشنهاداتی برای حذف ستون در پلان و ارتفاع بیان کرده است اما در این پایان نامه برای پیش بینی حذف ستون از در هنگام زلزله از آنالیز PUSH OVER استفاده شده است.
چکیده................................................................................................ .. ................. ۱
مقدمه ....................................................................................................................................... ۲
فصل اول : مقدمه و مبانی.................................................................................. ۳
۱ مقدمه...................................................................................................... ۴ - ۱
۲ مبانی........................................................................................................ ۶ - ۱
۳مروری بر ساختمان های آسیب دیده در اثر تخریب پیشرونده...................................... ۷ - ۱
۷..............................................................................Ronan point ۱ ساختمان -۳- ۱
۸........................................................................A. P. MURRAH ۲ ساختمان -۳- ۱
۸................................................................... BANKERS TRUST ۳ ساختمان -۳- ۱
۱ فصل دوم : قاب های منظم و نامنظم در طراحی مقاوم در برابر زلزله .................................. ۰
۱ ساختمانهای طراحی شده در مقابل زلزله. . ........................................................................................... ۱۱ - ۲
۲ مشخصات هندسی اولیه قاب برای قاب های منظم و نامنظم .. .. ...................................................... ۱۲ - ۲
۳ بارگذاری و محاسبات بارگذاری جانبی مربوط به قاب.. .. ...................................................................... ۱۷ - ۲
۴ فرضیات مربوط به طراحی اولیه قاب.. . ..................................................................................................... ۱۹ - ۲
۵ ابعاد و مقاطع اولیه برای طراحی مقابل زلزله. . ....................................................................................... ۲۰ - ۲
فصل سوم:ضوابط طراحی در مقابل تخریب پیشرونده............................................. ۲۵
۲ ۶ .............................................................................. . UFC ۱-سطوح حفاظتی و طراحیبر اساس 2009 - ۳
۲ ۷ ............................................................................. . . UFC ۱-سطوح محافظت از سازه بر اساس 2005 -۱- ۳
۲ ۹ ........................................................................... . .. UFC ۲-سطوح محافظت از سازه بر اساس 2009 -۱- ۳
۲۹ ........................................ . .. UFC ۲- انواع روش های طراحی در مقابل تخریب پیشرونده بر اساس 2005 - ۳
۳۰ ................................................................................................................... . ..(tie force ) TF ۱- روش -۲- ۳
۱- گره های داخلی................................................................................................................................. ۳۲ -۱-۲- ۳
۲- گره های پیرامونی. .............................................................................................................................. ۳۲ -۲- ۳
۳- گره های قائم. . .................................................................................................................................... ۳۲ -۱-۲- ۳
۳۳ .................................................................................................................................................................... . .. APM ۲- روش -۲- ۳
۳۳ ....................................... . . UFC ۳- انواع روش های طراحی در مقابل تخریب پیشرونده بر اساس 2009 - ۳
۳۳ .............................................................................................................................. . . (tie force ) ۱- روش -۳- ۳
ز
فهرست مطالب
عنوان شماره صفحه
۱- کلاف های طولی وعرضی. .............................................................................................................. ۳۴ -۱-۳- ۳
۲- کلاف پیرامونی.. . .............................................................................................................................. ۳۴ -۱-۳- ۳
۳-کلاف قائم . ........................................................................................................................................ ۳۴ -۱-۳- ۳
۳۴ ...................................................... . . ( enhance local resistant) ELR ۲- روش مقاومت محلی یا -۳- ۳
۴- نیاز مندیهای طراحی .. . ............................................................................................................................. ۳۴ - ۳
در تخریب پیشرونده.. .. ........................................................................... ۳۹ ASCE ۱-دلایل پذیرش 41 -۴- ۳
۳۶ ........................................................................................ . . UFC وASCE ۲- اختلاف دو استاندارد 41 -۴- ۳
۵- ترکیب بارهای تحلیل های استاتیکی و دینامیکی در تخریب پیشرونده. . .................................... ۳۶ - ۳
۶- انواع تحلیل ها برای ارزیابی تخریب پیشرونده. . ................................................................................ ۳۹ - ۳
۱- تحلیل استاتیکی خطی.. . ...................................................................................................................... ۳۹ -۶- ۳
۲ - تحلیل استاتیکی غیر خطی.. . ........................................................................................................... ۳۹ -۶- ۳
۳- تحلیل غیر خطی دینامیکی.. .. ............................................................................................................. ۴۱ -۶- ۳
۴۲ ................................................ . .. UFC ۴-شکل گیری و نحوه مدل سازی مفاصل آن در آیین نامه -۶- ۳
۷-طراحی ساختمان برای تخریب پیشرونده ............................................................................. ۴۳ - ۳
۱محدوده خسارت در ساختمان برای حذف ستون .. . ........................................................................ ۴۴ -۷- ۳
۱- محدوده خسارت برای حذف ستون خارجی یا دیوار حمال. . .................................................. ۴۴ -۱-۷- ۳
۲- محدوده خسارت برای حذف ستون داخلی یا دیوار حمال.. . ................................................ ۴۴ - ۱-۷-۳
در آنالیز تخریب پیشرونده . ............................................. ۴۵ UFC وGSA ۸- مقایسه دو استاندارد - ۳
فصل چهارم : بررسی تخریب پیشرونده . .............................................................................. ۴۶
۱- مدل سازی و فرضیات غیر خطی . . ....................................................................................................... ۴۷ - ۴
۲- منحنی ظرفیت .. . ...................................................................................................................................... ۴۹ - ۴
۳- محدودیت های مدل . . ............................................................................................................................. ۵۴ - ۴
۴- حذف المان .. .. ............................................................................................................................................ ۵۴ - ۴
۵- تحلیل استاتیکی غیر خطی . . ................................................................................................................. ۵۸ - ۴
۶- بررسی شکل گیری مفاصل در قاب منظم............................................................................ ۵۹ - ۴
۱- بررسی شکل گیری مفاصل در قاب ۵ طبقه منظم با توجه به حذف ستون و بادبند.. . ........... . . . ...................... ۵۹ -۶- ۴
ح
فهرست مطالب
عنوان شماره صفحه
۲- بررسی شکل گیری مفاصل در قاب ۱۰ طبقه منظم با توجه به حذف ستون. . ................................................. ۶۱ -۶- ۴
۳- بررسی شکل گیری مفاصل در قاب ۱۵ طبقه منظم با توجه به حذف ستون . . ............................................... ۶۴ -۶-۴
۷- بررسی شکل گیری مفاصل در قاب نامنظم. ....................................................................................... ۶۵ - ۴
۱- بررسی شکل گیری مفاصل در قاب ۵ طبقه نامنظم با توجه به حذف ستون و بادبند. . ................................... ۶۵ -۷- ۴
۲- بررسی شکل گیری مفاصل در قاب ۱۰ طبقه نامنظم با توجه به حذف ستون. . ...................... . . . ...................... ۶۸ -۷- ۴
۳- بررسی شکل گیری مفاصل در قاب ۱۵ طبقه نامنظم با توجه به حذف ستون .. .. ................... . . . ...................... ۷۰ -۷- ۴
از تحلیل استاتیکی غیر خطی.................... ۷۳ (pushdown) ۸- نمودار های نیرو- تغییر مکان - ۴
۹- ارائه نمودار های تغییر مکان قائم در محل گره حذف ستون. . ........................................................ ۷۶ - ۴
۱۰ - تحلیل دینامیکی غیر خطی .. . ............................................................................................................. ۷۸ - ۴
۱- بررسی پاسخ سازه به نیروی دینامیکی.. .. ..................................................................................... ۷۸ - ۱۰- ۴
۲- نیروی یکنواخت.. . .............................................................................................................................. ۷۸ - ۱۰- ۴
۳- نیروی شیبدار.. . .................................................................................................................................. ۷۹ - ۱۰- ۴
۴- نیروی شیبدار &ndash پله ای. . .................................................................................................................. ۸۰ - ۱۰- ۴
۵- روند اجرای تحلیل دینامیکی غیر خطی. . .................................................................................... ۸۲ - ۱۰- ۴
۱۱ - بررسی قاب های منظم با استفاده از تحلیل دینامیکی غیر خطی. ............................................. ۸۲ - ۴
۱- قاب منظم ۵ طبقه.. . ......................................................................................................................... ۸۲ - ۱۱- ۴
۲- قاب ۱۰ طبقه منظم.. . ...................................................................................................................... ۸۴ - ۱۱- ۴
۳- قاب ۱۵ طبقه منظم.. . ...................................................................................................................... ۸۵ - ۱۱- ۴
۱۲ - بررسی قاب ها نا منظم با استفاده از تحلیل دینامیکی غیر خطی. . .............................................. ۸۶ - ۴
۱- قاب ۵ طبقه. ...................................................................................................................................... ۸۶ - ۱۲- ۴
۲- قاب ۱۰ طبقه .. .. ................................................................................................................................. ۸۸ - ۱۲- ۴
۳- قاب ۱۵ طبقه .. .. ................................................................................................................................. ۹۱ - ۱۲- ۴
۱۳ - ارائه نمودار برای تغییر مکان قائم. . .................................................................................................... ۹۲ - ۴
۱۴ - بررسی توزیع بارایجاد شده در قاب ها و المان های مهم در توزیع بار . .................................... ۹۴ - ۴
۱۵ - نمودار های تغییر مکان جانبی قاب ها به واسطه حذف ستون.. . ................................................. ۱۰۱ - ۴
ط
فهرست مطالب
عنوان شماره صفحه
۵ - فصل پنجم : نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات .. . ............................................................... ۱۰۳
۱- نتیجه گیری. .............................................................................................................................................. ۱۰۴ - ۵
۲- پیشنهادات. . ................................................................................................................................................ ۱۰۵ - ۵
مراجع ........................................................................................................................................ ۱۰۶
چکیده انگلیسی . ...................................................................................................................... ۱۰۸
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)تعداد صفحات86
مقدمه
فرهنگستان تشکلی از هنرمندان نظریه&zwnj پردازان که در یک مؤسسه تخصصی و حرفه&zwnj ای سازمان&zwnj &zwnj یافته&zwnj اند، می&zwnj باشد.
اجزاء آحاد بنا مثل اتاق&zwnj ها و تالار و حیاط جای تهی حجم&zwnj های پر نشده و توخالی کیفیت و بیان معماری را فضا می&zwnj گویند.
فضا که توسط سطوح به اشکال مختلف محدود گشته و به عملکردهای تعیین شده پاسخ می&zwnj گوید موضوع و جوهر اصلی معماری است.
معماری عبارت است از علم و هنر شکل بخشی به فضای زیست انسان به عبارت دیگر معماری به وجودآورنده&zwnj ی فضایی است که انسان را از عوامل طبیعی مصون داشته و فعالیت زندگی فردی و اجتماعی او را برگرفته و به نیازهای مادی و معنوی انسان پاسخگو خواهد بود.
پس می&zwnj توان گفت فضا که توسط سطوح عمودی و افقی به وجود می&zwnj آید موضوع و جوهر اصلی معماری است یا به عبارت دیگر موضوع اصلی و در حقیقت جوهر معماری فضا است. یک ساختمان فقط مجموعه&zwnj ای از طول عرض و عمق نیست بلکه مجموعه&zwnj ای است از اندازه&zwnj های مختلفِ فضای خالی؛ که انسان می&zwnj تواند در آن حرکت و زندگی نماید.
هنر در معماری کلی و انتزاعی به هرگونه فعالیتی اشاره دارد که هم خود انگیخته و هم مهار شده باشد. هنر یکی از زیباترین شیوه بیان اندیشه و احساس بشر می&zwnj باشد که در گذر زمان اقوام گوناگون آداب و رسوم و فرهنگ خود را توانسته&zwnj اند به کمک آن به اقوام و نسل&zwnj های بعد از خود منتقل نمایند.
هنر اصلی&zwnj ترین وسیله ارتباط بین افراد و جوامع مختلف است. زبانِ هنر، زبانی است که حد و مرز می&zwnj سازد.
ایجاد فضایی فرهنگی برای یک محله از نیازهای اصلی و ضروری یک شهر می&zwnj باشد.
در این پروژه کاربری فرهنگی، کاربری اصلی این مکان می&zwnj باشد.
توضیحات :
ارگونومی یا مهندسی فاکتور های انسانی یعنی قانون کار که به بررسی تعامل انسان با ماشین می پردازد. همچنین ارگونومی را تحت عنوان مطالعه ی قوانین کار و یا ارتباط بین کارگر و محیط کار می شناسیم. این پروژه تحت عنوان ارگونومی موبایل به بررسی مفاهیم ارگونومی سخت افزار و نرم افزار پرداخته است.
فهرست مطالب :
مقاوم سازی ساختمان های بتنی موجود در کشور ژاپن
15 صفحه در قالب word
فهرست مطالب :
ـ نگاهی به رفتار ساختمان ها در زلزله ی کوبه. 4
ـ تشکیل شبکه ای از گروه های فّنی برای افزایش ظرفیت لرزه ای ساختمان ها 6
ـ ارزیابی ظرفیت لرزه ای ساختمان های موجود. 7
استراتژی مقاوم سازی و راه کارهای آن. 8
چکیده:
کشور عزیزمان ایران، بر روی کمربند جهانی زلزله قرار دارد و هر از گاهی در گوشه و کنار این مرز و بوم زلزله ایُ رخ می دهد که باعث قربانی شدن تعدادی از هموطنانمان می گردد لذا اهمیت مقابله با این پدیده ی طبیعی برای همه مشخص است. در این راستا استفاده از تجارب کشورهایی که شرایطی نظیر ما دارند، خالی از بهره نخواهد بود. بنابراین اقدامات اولیه ای که در کشور ژاپن در این خصوص انجام شده مورد توجه قرار گرفته است
پس از فجایع ناشی از زلزله کوبه، فنون جدید از قبیل جداسازی های لرزه ای ـ میراگرها و FRP جهت مقاوم سازی ساختمان های بتنی مورد استفاده قرار گرفتند. و روش هایی مانند افزودن میانقاب ها تقویت قطعات سازه ای موجود توسط جاکت های فولادی و نصب بادبندهای اضافی هم از قبل متداول بودند.
در این مقاله سعی می گردد که ضمن ارائه روشهای مقاوم سازی در کشور ژاپن رفتار ساختمانهای مقاوم سازی شده نمایش داده شود این ساختمانها ممکن است قبل و یا بعد از زلزله مقاوم سازی شده باشند
واژه های کلیدی: مقاوم سازی. ژاکت فولادی. ساختمانهای بتنی
مقدمه
پس از آســیب شــدیدی که به ساختمان ها و بر اثر وقوع چند زلزله ی مخرب (مثل زلزله ی ١٩٧٨ کوبه و ١٩٨٩ لوماپریتا) وارد شــد، اهمیت بهسازی لرزه ای ســاختمان های موجود علی الخصوص ساختمان هایی که در مناطقُ پر جمعیت شهری قرار داشــتند روز به روزنمایان تر می شــد. از طرفی فشــار روانی ناشــی از این زمین لرزه ها مردم را ترغیب به مقاوم سازی ساختمان های موجود می نمود.
در دنیا تعداد زیادی از ســاختمان های موجود به دلایل مختلف نیاز به مقاوم ســازی دارند که از جمله این دلایل می توان تغییر در آئین نامه های طراحی و آســیب های وارده به ســاختمان ها ناشی از زلزله های مختلف و همچنین عدم استفاده از آئین نامه های رایج در طراحی ســاختمان ها را نام برد. روش های متعدد مقاوم ســازی که قبل از وقوع زلزله و یا بعد از آن مورد اســتفاده واقع شــده اند مورد ارزیابی قرار گرفتند که بعضی از این روش ها مانند میانقاب ها، بادبندها و جاکت کردن اعضــا باعث افزایش مقاومت جانبی و شــکل پذیری گردیده و روش هایی مانند جداســازی لرزه ای و میراگرها هم باعث کاهش پاسخ لرزه ای ساختمان ها شده اند.
ـ نگاهی به رفتار ساختمان ها در زلزله ی کوبه
نتایج بررسی های به عمل آمده روی ساختمان ها بتنی به قرار زیر گزارش شده است.
١. اکثر ساختمان هایی که بر اساس آئین نامه های موجود طراحی و ساخته شده بودند آسیب شدید سازه ای ندیده و سطح عملکرد ایمنی جانی را به خوبی تأمین کرده بودند.
٢. درصد ساختمان های بتنی که شدیداً آسیب دیده یا فرو ریخته اند ٧.٨ درصد گزارش شده اند.
٣. درصد ســاختمان هایی که به علت طبقه ی نرم در همکف آســیب جّدی دیده اند ١٧ درصد و آن هایی که طبقه ی نرم همکف را نداشتند ٧ درصد گزارش شده که خیلی کمتر از ساختمان های با طبقه نرم در همکف هستند.
٤. ســاختمان های بتن آرمه ای که آســیب دیده بودند قبل از سال ١٩٨١ طراحی و ساخته شده بودند به ویژه آن هایی که مربوط به قبل از ســال ١٩٧١ بودند، چون آئین نامه ی لرزه ای ژاپن مربوط به ســال ١٩٥٠ است که زیر ساخت آن شبیه اولین آئین نامه ژاپن مربوط به سال ١٩٢٤ می باشد.
این آئین نامه طی سال های ١٩٧١ تا ١٩٨١ مورد بازبینی قرار گرفته بود.
در یک نگاه آماری آســیب شــدید یا فروریزی ســاختمان هایی که فاقد طبقه نرم در همکف بودند و قبل از ســال ١٩٧١ طراحی و ســاخته شــده بودند ٨.١ درصد و ساختمان های مربوط به سال های قبل از ١٩٨١- ٣.٧ درصد و مواردی که بر اســاس آئین نامه های جاری طراحی و ساخته شــده اند ١.١ درصد گزارش شده است. و این نسبت ها برای ساختمان هایی که دارای طبقه نرم در همکف بودند برای قبل از سال ١٩٧١ ـ ١٢.٢ درصد و قبل از سال ١٩٨١ ـ ١١.٧ درصد و برای آئین نامه های رایج ٢.٤ درصد گزارش شده اند.
بنابراین بررســی آســیب پذیری ساختمان های باقی مانده که امکان تجربه ی زلزله شدید را در آینده دارند بسیار ضروری به نظر می رسد. بدین ترتیب مقاوم سازی تعداد زیادی از پروژه ها بعد از زلزله کوبه آغاز گردید.
برای این منظورابتدا برای ارتقاء آئین نامه های موجود دولت ژاپن اقدام به انتشاراستانداردی برای مقاوم سازی ساختمانهای بتنی موجود نموده و همچنین با تخصیص بســته های تشــویقی خاص از جمله وام های کم بهره، معافیت های مالیاتی و غیره قوانینی جهت الزام مقاوم ســازی ســاختمان های با اهمیت بالا را وضع نمود. لیکن چون غالب ساختمان ها در سطح خطر زلزله کوبه پاســخگو نبودند اغلب ساختمان ها نیاز به مقاوم سازی داشتند از طرفی موارد زیر به عنوان موانعی بر سر راه مقاوم سازی بودند.
١. مقاوم سازی لرزه ای برای مالکان ساختمان ها جذابیت کمتری نسبت به از نو ساختن آنها دارد.
٢. از آنجایی که دوره ی بازگشت یک زلزله ی بزرگ طولانی است، انجام مقاوم سازی با تردید همراه بود.
٣. بهسازی یک ساختمان موجود بسیار پیچیده تر از یک ساختمان نوساز است و برای مهندسین و دست اندرکاران دارای زحمت زیاد و دستمزد کمتری است.
ممکن است هنگام انتقال از فایل ورد به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است
متن کامل را می توانید در ادامه دانلود نمائید
چون فقط تکه هایی از متن برای نمونه در این صفحه درج شده است ولی در فایل دانلودی متن کامل همراه با تمام ضمائم (پیوست ها) با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند موجود است
تحلیل فقهی و حقوقی اصل یا قاعده لزوم با تاکید بر نظریات صاحب جواهر و آیت الله مکارم شیرازی و بررسی مصادیق آن در قانون مدنی ایران
پیش درآمد
از جمله اصول و قاعده های فقهی که در باب معاملات، یعنی تمام عقدها و قراردادهای دوسویه ، مانند: خرید و فروش، ازدواج، مزارعه و&hellip جریان دارد و به آن استدلال می شود، قاعده لزوم است و جریان اصلی آن، در هنگامی است که در لازم، یا جایز بودن آن ها، شک باشد. بدین معنی، هرگاه در لازم یا جایز بودن عقدی، به گمان افتیم و دلیل ویژه ای هم بر هر یک نداشته باشیم، اصل لزوم را در عقد جریان می دهیم و می گوییم، عقد لازم است.
در کتاب ها و نوشته های فقهی از این اصل، زیر عنوان « اصالة اللزوم فی العقود» نام برده می شود.
پیشینه قاعده
نخستین فقیهی که از این اصل، به گونه روشن نام برده و بدان استناد جسته، علامه حلی در قواعدالاحکام و تذکرة الفقهاء است:
« الاصل فی البیع اللزوم وانما یخرج عن اصله بامرین: ثبوت خیار وظهور عیب.» اصل در خرید و فروش، لازم بودن آن است، مگر این که از اصل خود خارج شود، به ثابت شدن خیار و آشکار شدن عیب.
این که چرا علامه حلی، آشکار شدن عیب را جدای از ثابت شدن خیار یاد کرده، با این که آشکار شدن عیب هم از انگیزه ها و سبب های خیار و داخل در آن هاست، شیخ انصاری ابراز می دارد: « یادآوری اخص، در پی اعم، اشکالی ندارد.[1]»
فقیهان پیش از علامه هم، به گونه ای از لازم بودن عقدها سخن گفته اند و کم وبیش از آن بحث کرده اندکه به نمونه هایی از نوشته های آنها در این باب اشاره می کنیم:
سید مرتضی علم الهدی:
« البیع لایلزم بحصول الایجاب والقبول ما لم یتفرق المتبایعات بابدانهما عن مکانهما هذا صحیح والیه یذهب اصحابنا وهو مذهب الشافعی وقال مالک وابوحنیفه یلزم البیع بالایجاب والقبول ولم یعتبر التفریق بالابدان.»
شیخ طوسی:
« واذا باع فلاینعقد البیع الا بعد ان یفترق البیعان بالابدان فان لم یفترقا کان لکل واحد منهما فسخ البیع والخیار.» محقق حلی در شرح عبارت شیخ می نویسد:
« المراد بعدم الانعقاد، عدم اللزوم وقد بین ذلک فی تهذیب الاحکام فانه قال فی تاویل خبر الذی یقتضیه هذا الخبران البیع من غیر افتراق، سبب لاستباقه الملک الا انه مشروط بان یفترقا ولایفسخ العقد» ؛
واما قول الشیخ: « کان لکل منهما فسخ البیع والخیار» فانه اراد اثبات الخیار فی الفسخ بمعنی الفسخ لیس بمتحتم بل له ان یفسخ وان یبقی علی العقد.» [2]
مراد از بسته نشدن بیع که شیخ طوسی مطرح کرده است، همان لازم نبودن بیع است که در تهذیب هم، در تاویل خبری که این معنی را می رساند، به این شکل بیان کرده است: بیع، بدون پراکنده شدن از مجلس عقد، سبب مباح بودن ملک است، جز این که جدایی در آن شرط شود که در این حال، عقد، فسخ نمی شود. که مراد شیخ از این سخن این است که « اگر جدایی در مجلس عقد رخ ندهد، برای هر دو سوی دادوستد، حق بر هم زدن بیع و حق خیار وجود دارد.»
صاحب جواهر[3]:
محمد حسن نجفی معروف به صاحب جواهر با نام کامل آیةالله شیخ محمد حسن بن شیخ باقر بن شیخ عبد الرحیم بن آقامحمد بن ملا عبد الرحیم شریف اصفهانی احتمالا ۱۱۶۶ تا۱۲۲۸ هجری شمسی از فقهای شیعه و صاحب کتاب جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام که بین روحانیان شیعه از ارزش بالایی برخوردار است.
وی نیز یکی از فقیهان برجسته ای است که بسیار مقدم از این اصل نام برده و به تحلیل بنیادین و پیگرد مصادیق آن پرداخته است.
از جمله فقیهان معاصر نیز که در این مساله به اظهارنظر و تجزیه تحلیل مبسوط پرداخته است آیت الله مکارم شیرازی است که در اکثر مفاهیم مطروحه در این تحقیق از آثار ایشان مستخرج شده است که در مباحثی که تطبیقی باشد نیز به آن نظریه ها اشاره خواهیم کرد.
معنا و مفهوم اصاله الزوم
این که گفته می شود: « الاصل فی العقود اللزوم » در واقع اشاره به اصل و قاعده لزوم دارد.
ابتدا به واژه اصل می پردازیم و سپس به لزوم معطوف خواهیم گشت.
الف) اصل یا اصاله یا قاعده
درباره این کلمه و به کار بردن آن توسط فقها و حقوق دانان، هدف ها و منظورهای گوناگونی وجود دارد:
دلیلی نداریم که شارع مقدس نظر عرف و خردمندان را رد کرده باشد، بلکه همین اندازه که شارع سیره خردمندان را رد نکرده باشد، به دست می آید که بنای خردمندان اعتبار دارد[4].
این مفهوم را شیخ انصاری از جامع المقاصد محقق کرکی آورده و در پاره ای از کتاب های فقهی، از جمله مفتاح الکرامه، شرح قواعدالاحکام، نیز بیان شده است.
شیخ انصاری درباره معنای راجح و ظاهر که برای « اصل » گفته شد، می نویسد:
« اگر در خصوص جاری بودن لزوم در عقود، مراد از بیش تر دادوستدهایی که در خارج رخ می دهد، به گونه، لزوم است، افراد بیع باشد، این گونه نیست؛ زیرا، گونه های خیارهایی که وجود دارد، مانند: خیار مجلس، خیار حیوان، خیار شرط، خیار غبن، خیار رؤیت، واقع شدن بیع را در بیش تر جاها، به گونه لزوم، از « بیش تر بودن» می اندازد.
اما اگر مراد از « بیش ترین » فزونی در زمان باشد، که گفته شود عقد بیع، در بیش تر زمان ها و مواقع، به گونه لزوم و لازم الرعایه انجام می گیرد، این گونه از بیش ترین، در جاهایی که شک داریم و نمی دانیم لازم است یا جایز، فایده ای ندارد و سبب نمی شود که حمل بر لازم بودن شود.»
ب) لزوم یا التزام
به نقل از صاحب جواهر، لزوم و التزام، به معنای ثبوت، پیوسته ماندن و بودن با چیزی و جدا شدن از آن است و در اصطلاح فقهی در خصوص عقود، به معنای عقد غیر درخور دگرگونی، و در نتیجه عقد ثابت است که هیچ یک از دو سوی دادوستد، حق بر هم زدن آن را نداشته باشند[5].
گاهی در فقه شرعی، لزوم عقد گفته می شود و مراد از آن، واجب بودن وفا و پایبند شدن به آن، از نظر تکلیفی است. یعنی حکم تکلیفی است که به خود شخص بر می گردد که می بایستی، عهد و پایبندی به عهد و عقدی که با دیگری بسته، نشکند.
بنابراین، حکم شرعی، قائم بر این است که: « لایجوز تکلیفا لاحد فسخ عقده » مانند، شکستن بیعت با امام معصوم(ع)، که از گناهان کبیره به شمار می آید. بی گمان، بقای بر بیعت و لازم بودن آن، یک حکم شرعی تکلیفی است که اثر وضعی ندارد؛ یعنی اگر شخصی که بیعت کرده، بیعت خود را با امام بشکند، بیعت بر هم می خورد، ولی شخص از نظر تکلیفی، گناه کرده است. شماری از فقیهان، از این گونه لزوم تکلیفی، به لزوم حکمی، تعبیر کرده اند و از گونه دیگر آن، به لزوم حقی.
اما منظور ما از این قاعده، مجری شدن آن در حوزه حقوقی است و اهم آن عقود و این، طبیعت و ماهیت همه عقده های لازم است، مگر این که شارع قانونی وضع کند که جلوی لازم بودن عقد را بگیرد؛ مانند حق خیار در عقدهای شرعی چون نکاح که در آن جاری نیست. بنابراین لزوم، یعنی، پایبندی طرفین به عقد لازم و ضروری است و بر هم زدن عقد، از سوی یکی از دو سوی دادوستد، بدون اجازه آن سوی دیگر، جایز نیست. این، بسان عقدهایی است که در عالم تکوین، نه شکسته می شوند و نه دگرگونی می پذیرند[6].
البته همتن طور که آیت الله مکارم شیرازی مطرح کرده است، گاهی نیز منظور از لزوم، واجب بودن و ثابت بودن عقد، به عنوان حکم وضعی است و بر هم زدن و شکستن آن، روا نمی باشد. در برابر جوازی که معنای وضعی دارد که اگر سببی حاصل شود، فسخ و بر هم زدن عقد، رواست و عقد بر هم می خورد. مانند حق خیار، یا اقاله، بنابراین که « اقاله » را بر هم خوردن بیع بدانیم، نه عقدی مستقل. لزوم مورد بحث در قاعده « اصالة اللزوم فی العقود» ، به معنای دوم مراد است که شماری آن را لزوم حقی نامیده اند[7].
(ممکن است هنگام انتقال از فایل ورد به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
متن کامل را می توانید دانلود نمائید
چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)
ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه
همراه با تمام ضمائم (پیوست ها) با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند
موجود است